Ostry ból kręgosłupa lędźwiowego - Żel DIP Rilif, Krem DIP Hot

Kręgosłup człowieka zbudowany jest z 33-34 kostnych kręgów, pomiędzy którymi znajdują się krążki międzykręgowe potocznie zwane dyskami. Kręgosłup pełni funkcję rusztowania dla całego ciała, ochrania rdzeń kręgowy, umożliwia utrzymywanie wyprostowanej pozycji ciała oraz swobodne poruszanie się. Ważną rolę odgrywają tu krążki międzykręgowe, które amortyzują, zapobiegają tarciu kręgów o siebie oraz zapewniają ruchomość kręgosłupa. Zbudowane są z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym, który wskutek urazów może ulegać przerwaniu i spowodować uwolnienie wnętrza dysku na zewnątrz. Na takie uszkodzenia najbardziej narażony jest odcinek lędźwiowy kręgosłupa (L1-L5), który przenosi największe obciążenia.¹

Charakterystyka ostrego bólu kręgosłupa lędźwiowego

Wyróżnia się dwa rodzaje zespołów bólowych kręgosłupa lędźwiowego: nagłe i ostre oraz tępe i rozlane. Epizod bólu krzyża nazywa się ostrym, jeśli pojawił się po raz pierwszy w życiu pacjenta lub po bezbolesnym okresie trwającym co najmniej sześć miesięcy i trwa nie dłużej niż sześć tygodni. Ostry ból odcinka lędźwiowego zwykle pojawia się nagle, po gwałtownym przeciążeniu kręgosłupa, a każdy najmniejszy ruch wyzwala silne, przeszywające dolegliwości bólowe. Ból pleców w odcinku lędźwiowym może obejmować obszar od poziomu najniższego żebra do fałdu pośladkowego. Ponadto może promieniować do uda, biodra, łydki i stopy. Dodatkowo silne napięcie i skurcz mięśni przykręgosłupowych powoduje przymusowe wygięcie tułowia z pochyleniem do przodu i bocznie. ²

Przyczyny i etiologia powstawania bólu

U podstawy bólu kręgosłupa lędźwiowego leżą zmiany zwyrodnieniowe krążka międzykręgowego. Do tego rodzaju zmian dochodzi stopniowo z wiekiem, co jest zjawiskiem fizjologicznym. Natomiast przyspieszona, nieadekwatna do wieku degeneracja dysków jest procesem patologicznym. Przyczyną tego m.in. są liczne mikrourazy w obrębie krążków międzykręgowych, do których dochodzi podczas przeciążania kręgosłupa. Najbardziej narażone są na to osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną (górnicy, budowlańcy, rolnicy) lub biurową, osoby otyłe, prowadzące siedzący tryb życia oraz osoby podejmujące zbyt intensywne i obciążające kręgosłup ćwiczenia fizyczne (np. podnoszenie ciężarów). Gwałtowne nasilenie zmian zwyrodnieniowych dysków powoduje stopniowe pękanie włókien pierścienia włóknistego i przesuwanie się jądra miażdżystego do tyłu, co wywołuje ostry ból pleców w odcinku lędźwiowym zwany lumbago (inaczej postrzał). Natomiast w sytuacji, gdy znaczna część dysku ulegnie przesunięciu i spowoduje dodatkowo ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym, to mówimy wtedy o rwie kulszowej (udowej), z bólem promieniującym do kończyn dolnych. Bardziej zaawansowanym procesem jest całkowite przerwanie pierścienia włóknistego. Taki stan nazywa się przepukliną jądra miażdżystego krążka międzykręgowego i dodatkowo może przebiegać z zaburzeniami czucia powierzchownego oraz niedowładem kończyny.³

Jak złagodzić ostry ból kręgosłupa lędźwiowego?

W przypadku ostrego bólu krzyża należy ograniczyć aktywność ruchową oraz nie przeciążać kręgosłupa (nie schylać się, nie podnosić ciężkich przedmiotów). Dobrym sposobem jest kilkudniowe pozostanie w domu (4-5 dni) i odpoczynek w łóżku w pozycji na boku ze zgiętymi nogami w stawach kolanowych i biodrowych. Poprawa zauważalna jest po ok. 1-2 dniach rekonwalescencji. Dodatkowo można stosować leki działające przeciwbólowo i przeciwzapalnie w postaci tabletek np. leki z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), w postaci maści, do aplikacji bezpośrednio na bolące miejsce oraz leków rozluźniających mięśnie. Dobrym sposobem może być również ochłodzenie urazowego obszaru za pomocą okładów lub chłodzących żeli. Gdy dolegliwości bólowe ustąpią, należy w dalszym ciągu unikać niekorzystnego przeciążania kręgosłupa oraz sytuacji mogących nasilać objawy. Natomiast jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, a objawy nie słabną w miarę upływu czasu, to koniecznym będzie zgłoszenie się do specjalisty. Najbardziej niepokojące i wymagające pilnej diagnostyki są: osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej, upośledzone czucie na skórze, zatrzymanie moczu, towarzysząca gorączka oraz wzrost nasilenia bólu w nocy i w pozycji leżącej. W tym przypadku może być konieczne wykonanie badania obrazowego kręgosłupa lędźwiowego (RTG, MR, TK), ze względu na możliwość toczącego się stanu zapalnego lub występowania zmiany nowotworowej. ⁴