Przewlekły ból szyi
Ból szyi jest często zgłaszanym problemem, który dotyczy około trzech czwartych osób na jakimś etapie życia.1 Jedynie 20% z cierpiących zgłasza swoje dolegliwości bólowe i szuka pomocy u profesjonalisty.2 Ze względu na fakt, że ból szyi często ma mało specyficzną, trudną do identyfikacji przyczynę, dolegliwości są często diagnozowane zastępczo jako ból o podłożu mechanicznym.
Dane wskazują na patologie związane ze stawem międzykręgowym jako częstym winowajcą wystąpienia chronicznych dolegliwości bólowych szyi.3Inne prospektywne badania wskazują, że ludzie doświadczających przewlekłego bólu szyi mają słabsze niż reszta populacji mięśnie szyi.4
Czy ćwiczenia pomagają?
Ćwiczenia mięśni wydają się racjonalną metodą na walkę z bólem. Sposób ten jest jednak kwestionowany przez niektórych badaczy. Porównano grupy ludzi cierpiących ze względu na przewlekłą bolesność szyi, stosujących 3 różne metody leczenia: fizjoterapię, ćwiczenia wzmacniające mięśnie szyi oraz techniki manipulacji szyi polegające na mobilizacji stawów. Nie wykazano statystycznie istotnych różnic między grupami po 2, 6 ani 12 miesiącach terapii. Nie dyskwalifikuje to ćwiczeń wzmacniających z grupy skutecznych metod. Wyniki mogły być spowodowane relatywnie krótkim czasem badania.
Czynniki ryzyka wystąpienia dolegliwości
Ze względu na powszechność przewlekłego bólu szyi, naukowcy starają się znaleźć wspólną przyczynę wiążącą się ze zwiększonym ryzykiem dolegliwości. Badania przeprowadzone na pracownikach biurowych, często cierpiących z powodu chronicznych bólów szyi, pozwala wyciągnąć wnioski. Udowodniono istotne znaczenie takich czynników jak:
Płeć
– większym ryzykiem przewlekłych dolegliwości bólowych szyi odznaczają się kobiety.
Częstotliwość ćwiczeń fizycznych
– osoby częściej uprawiający jakikolwiek wysiłek fizyczny rzadziej cierpieli z powodu bolesności szyi.
Mobilizacja ruchowa szyi
– czynnikiem chroniącym przed dolegliwościami bólowymi szyi jest mobilizacja mięśni okolicy karku. Rozumiany jako rozciąganie mięśni poprzez zginanie i prostowanie głowy ruch, działa protekcyjnie na wystąpienie przewlekłych dolegliwości.
Czynniki psychologiczne
– stres jest rozważany jako czynnik ryzyka wystąpienia chronicznych bólów szyi. Nie jest do końca jasny mechanizm stresu w tym aspekcie. Sugeruje się, że częstsze przerwy w pracy oraz luźniejsza atmosfera sprzyja zwiększonej mobilności szyi. Mniej czasu spędzonego siedząc w jednej pozycji, często jest powiązane z przyjaźniejszą atmosferą w miejscu pracy.
Zwiększone ryzyko chronicznej bolesności związane jest z wykonywanym zawodem. Mobilizacja szyi ma znaczenie wśród populacji ludzi pracujących w biurze, ale nie ma znaczenia wśród profesji wymagających ciągłego ruchu, takich jak piloci myśliwców wojskowych.
Złożoność problemu bólu sprawia, że przypadki przewlekłego bólu szyi powinny być rozważane indywidualnie. Definicja bólu stworzona przez WHO zwraca uwagę na wieloczynnikowy charakter i konieczność specyficznego podejścia do bólu przez każdego człowieka: ból jest wielowymiarowym zjawiskiem ze składnikami sensorycznymi, fizjologicznymi, kognitywnymi, afektywnymi, spirytualnymi oraz związanych z zachowaniem. Emocje, zachowania towarzyszące bólowi, wierzenia oraz spirytualne i kulturowe postawy dotyczące bólu i jego kontrolowania modyfikują sposób odczuwania bólu, poprzez modyfikowanie nieprzyjemnych wrażeń do mózgu.
Leczenie przewlekłego bólu szyi
Nie ma jednego skutecznego rozwiązania problemów bólowych tej części ciała. Najważniejszymi działaniami, które należy podjąć, jest próba prewencji bólu. Wysoka higiena życia związana z racjonalnym wysiłkiem fizycznym, odpowiednią ilością snu, ratującego przed nadmiernym stresem, oraz unikanie czynników wywołujących ból jest istotne w chronieniu się przed przewlekłym bólem. Środki farmaceutyczne, takie jak leki, pomagają łagodzić epizody bólu przewlekłego. Najczęściej stosowanymi lekami są niesterydowe leki przeciwzapalne. Popularnym lekiem z tej grupy, zawartym w żelu Dip Rilif, jest ibuprofen. Hamując powstawanie prozapalnych eikanozoidów, lek zmniejsza ból, stan zapalny oraz obrzęki. Miejscowe stosowanie leku pozwala na uzupełnienie terapii, nastawionej przede wszystkim na aktywizację ruchową i higienę życia.
1Cote P, Cassidy JD, Carroll L. The Saskatchewan health and back painsurvey: The prevalence of neck pain and related disability in Saskatchewanadults. Spine 1998;23:1689 –98
2Helewa A, Goldsmith CH, Lee P, et al. The prevalence of neck pain in auniversity community. Phys Ther 1994;74:S26.
3Lord SM, Barnsley L, Wallis BJ, et al. Chronic cervical zygapophysial joint painafter whiplash: A placebo-controlled prevalence study. Spine 1996;21:1737– 44
4Rodriquez AA, Bilkey WJ, Agre JC. Therapeutic exercise in chronic neck andback pain. Arch Phys Med Rehabil 1992;73:870 –5
5Jordan A, Bendix T, Nielsen H, et al. Intensive training, physiotherapy, ormanipulation for patients with chronic neck pain: A prospective single-blinded randomized clinical trial. Spine 1998;23:311–19
6Leclerc A, Niedhammer I, Landre MF, Ozguler A, Etore P, Pietri-Taleb F. One year predictive factors for various aspects of neckdisorders. Spine 1999;24:1455–62.
7Hämäläinen O, Vanharanta H, Bloigu R. +Gz-related neck pain: a follow up study. Aviat Space Environ Med. 1994;65:16–18
8WHO guidelines on the pharmacological treatment of persisting pain in children with medical illnesses, 2012, ISBN 978 92 4 154812 0